Inclusive design w projektowaniu UX strony

Co sprawia, że inkluzywność jest tak istotnym tematem przy projektowaniu strony? Warto zacząć od dość dużej liczby internautów, którzy borykają się z różnymi formami niepełnosprawności. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia, tego typu problemy dotyczą obecnie 15% populacji Ziemi – oznacza to, że aż miliard osób na całym świecie może potrzebować pewnego wsparcia przy korzystaniu ze stron internetowych.

W Polsce liczba osób z prawnym potwierdzeniem niepełnosprawności wynosi 3 miliony, jednak w rzeczywistości jest to problem dotykający 4-7 mln Polaków. Mowa zatem o 10-18% populacji naszego kraju – to statystyki, których nie można zignorować przy tworzeniu strony. Co więcej, w wielu krajach można zaobserwować trend rosnącej popularności marek, które stawiają na różnorodność i inkluzywność: w przypadku USA 64% konsumentów deklaruje, że kładzie nacisk na takie kwestie.

Główną kwestią, którą warto mieć na uwadze, jest fakt, że nie wszyscy korzystają ze stron internetowych w ten sam sposób. Dotyczy to zarówno fizycznych ograniczeń – takich jak problemy ze wzrokiem czy motoryką – jak i barier językowych czy technologicznych. Wszystko to sprawia, że inclusive design w projektowaniu UX strony ma obecnie coraz większe znaczenie.

To trzy terminy, które są ze sobą blisko powiązane, jednak każdy z nich ma nieco inne znaczenie. Przed przygotowaniem projektu strony warto zwrócić uwagę na różnice pomiędzy nimi:

• dostępność (ang. accessibility)skupia się na konkretnych problemach, na przykład na poprawie doświadczeń użytkowników ze słabym wzrokiem;
• inkluzywność (ang. inclusivity; inclusive design) odnosi się do przygotowywania ogólnego zestawu narzędzi, który będzie wspierać użytkowników z różnymi formami niepełnosprawności i zmagających się z innymi utrudnieniami w dostępie do zawartości cyfrowej;
• uniwersalność (ang. universal design)oznacza z kolei przygotowanie jednej wersji strony, która będzie użyteczna dla wszystkich użytkowników bez względu na ich potrzeby. Cel jest w tym przypadku podobny jak przy inkluzywności, jednak wyżej opisane podejście przeważnie zakłada możliwość dostosowania poszczególnych aspektów działania witryny, co oznacza zasadniczo tworzenie kilku wariantów strony.

Warto zaznaczyć, że wszystkie z tych trzech zagadnień skupiają się na podobnych celach. W przestrzeni cyfrowej najbardziej efektywnym wyborem będzie jednak przeważnie właśnie inclusive design. Wynika to z faktu, że przygotowanie odrębnych wersji lub funkcjonalności strony czy oprogramowania jest relatywnie proste. Jednocześnie uniwersalność będzie właściwym podejściem szczególnie w przypadku fizycznych obiektów czy miejsc, przy których ciężej jest przygotować kilka różnych wariantów.

Podobnie jak w przypadku wszelkich innych zagadnień związanych z UX czy też ogólnym projektowaniem strony, w centrum uwagi powinien być użytkownik. To zasada, która ma jeszcze większe znaczenie właśnie w przypadku inkluzywności. Z tego względu projekt warto zacząć od analizy grupy docelowej ze zwróceniem uwagi na kilka dodatkowych aspektów.

Standardowy profil odbiorcy obejmuje przede wszystkim informacje demograficzne, takie jak wiek, wykształcenie, płeć czy miejsce zamieszkania. Aby zbudować kompletny obraz grupy docelowej, do tej grupy danych należy dodać także preferencje, zainteresowania oraz potrzeby. Pod względem inkluzywności dochodzą do tego także m.in.:

• potencjalne problemy z interakcją ze stroną – prostym przykładem może być witryna gabinetu okulistycznego, która naturalnie będzie przyciągać więcej użytkowników ze słabym wzrokiem;
• ocena umiejętności cyfrowych – to kwestia szczególnie istotna przy stronach skierowanych głównie do starszych odbiorców;
• ograniczenia technologiczne – dotyczy to zwłaszcza odbiorców z miejsc o stosunkowo słabej łączności.

Jak zatem podejść do projektowania strony, by zapewnić odpowiednie wrażenia wszystkim odbiorcom? Biorąc pod uwagę przeprowadzoną wcześniej analizę, podejście przy każdej z witryn będzie nieco inne – można jednak wyróżnić kilka czynników, które będą mieć znaczenie w większości sytuacji.

Przede wszystkim – elastyczność

Inclusive design z definicji oznacza dostosowanie elementów strony do potrzeb różnych użytkowników. Nie oznacza to tworzenia całkowicie odmiennych wariantów witryny – warto jednak mieć na uwadze przygotowanie kilku narzędzi i funkcji, które będą wspierać internautów z różnymi problemami, np. tryb większego kontrastu czy transkrypcję wideo.

Spójność

Należy pamiętać, że poszczególne elementy powinny być wyświetlane w ten sam sposób w różnych sekcjach witryny. To kwestia, która ma spore znaczenie nie tylko dla użytkowników z problemami z dostępnością, lecz także dla pozostałych internautów, ze względu na wpływ na użyteczność i komfort przeglądania strony.

Ograniczenie błędów użytkowników

Odpowiedni projekt strony powinien redukować ryzyko popełnienia różnych błędów podczas korzystania z witryny. Jeśli jednak użytkownicy napotkają jakiekolwiek problemy, należy zadbać o jasny i pomocny komunikat – to wszystko przekłada się na lepsze wrażenia z użytkowania strony.

Pamiętaj o wymaganiach użytkowników

Jeśli Twoja grupa docelowa ma problemy ze wzrokiem, warto zadbać o to, by zawartość strony była w pełni zrozumiała dla osób korzystających z czytników ekranu. Gdy z kolei mowa o problemach ze słuchem, niezbędne będą wspomniane już transkrypcje treści wideo. Przykładów może być mnóstwo – kluczem do inclusive designu jest jednak zawsze zrozumienie potrzeb, wymagań i potencjalnych ograniczeń użytkowników.