10 zasad designu UX – jak je wdrożyć przy tworzeniu strony?

To koncepcja opracowana już w 1990 roku – ponad rok przed pojawieniem się pierwszych stron internetowych, które znacznie odbiegały od dzisiejszych witryn pod względem designu i funkcjonalności. Warto zaznaczyć, że zasady opracowane przez Jakoba Nielsena mogą być zastosowane nie tylko do projektowania stron. To zbiór uniwersalnych wskazówek, które można wykorzystać praktycznie przy dowolnym produkcie. Z tego względu nazywa się je „heurystykami” – nie są to precyzyjne, ścisłe wytyczne, a ogólne zasady, które pozwalają zadbać o UX niezależnie od rodzaju treści. W naszym artykule skupimy się jednak na zastosowaniu ich w przypadku stron internetowych.

Pierwsza zasada mówi o tym, że użytkownik powinien zawsze wiedzieć, gdzie się znajduje i co aktualnie dzieje się z danym produktem lub systemem. Ładowanie strony, dostępność produktu, status zamówienia – wszystkie tego typu kwestie powinny być jasno i przejrzyście opisane. W kontekście projektowania stron, a zwłaszcza sklepów internetowych, warto zwrócić uwagę m.in. na breadcrumbs, czyli niewielkie elementy nawigacyjne wskazujące obecną pozycję w obrębie witryny.

W tym przypadku chodzi przede wszystkim o sposób przekazywania treści. Zawartość na stronie musi być zrozumiała dla użytkownika. Oznacza to, że powinniśmy zazwyczaj unikać skomplikowanych, technicznych i branżowych zwrotów – jeśli jednak musimy je wykorzystać, należy zadbać o jasne i przejrzyste wyjaśnienie.

Przy wypełnianiu formularzy i przechodzeniu przez różne procesy online łatwo popełnić niewielkie pomyłki, które wymagają ponownego wprowadzenia danych. Przy projektowaniu strony należy zapewnić użytkownikom możliwość łatwego powrotu do wcześniejszych etapów. Co istotne, musi to odbywać się bez wprowadzenia konieczności ponownego wpisania poprawnych informacji.

Mimo że unikatowy, jedyny w swoim rodzaju design może być bardzo atrakcyjny, nie można przy tym zapominać o użyteczności. Często najlepszym sposobem, by o nią zadbać, jest trzymanie się sprawdzonych, powszechnie stosowanych standardów. Poszczególne funkcje strony czy elementy nawigacyjne powinny być umieszczone tam, gdzie użytkownicy przeważnie się ich spodziewają – to pozwoli zapewnić intuicyjną, wygodną obsługę witryny. Do tego ważne jest zachowanie spójnego designu pomiędzy różnymi wersjami strony, na przykład na smartfony i komputery.

W tym miejscu warto zwrócić uwagę na dwie kwestie. Pierwszą z nich jest prezentowanie komunikatów o błędach: mowa zarówno o typowych problemach HTTP, takich jak brak strony, jak i na przykład niewłaściwych wartościach w formularzach. Dodatkowo należy jednak w jak największym stopniu ograniczyć możliwość wystąpienia pomyłek po stronie użytkownika. Wyeliminowanie ich w stu procentach jest oczywiście niemożliwe, jednak można zastosować kilka technik, które znacznie zmniejszą ich częstość:

• podpowiedzi wyszukiwania,
• wytyczne co do formatu poszczególnych pól (na przykład numeru telefonu czy kodu pocztowego),
• inteligentne, kontekstowe podpowiedzi,
• automatyczne poprawianie literówek.

Podczas korzystania ze strony często mogą pojawić się rzeczy, które rozpraszają użytkowników, jak chociażby przychodzące połączenie telefoniczne. W takich sytuacjach powrót do formularza czy zakupów może być problematyczny – większość z nas nie będzie pamiętać wprowadzanych danych czy przeglądanych produktów. Z tego względu dobrym pomysłem będzie przygotowanie podpowiedzi, które pozwolą użytkownikowi odnaleźć się na stronie nawet po przerwaniu danego procesu. Jednym z najczęstszych, bardzo skutecznych przykładów są ostatnio przeglądane produkty w sklepach internetowych.

To bardzo obszerna zasada, która pokrywa w zasadzie wszystko od szybkości działania strony po dostosowywanie konkretnych akcji do potrzeb użytkownika. Warto zadbać m.in. o intuicyjne skróty klawiaturowe czy możliwość personalizacji funkcji strony. W ramach tej zasady najważniejsze jest zapewnienie wygodnej obsługi zarówno osobom, które pierwszy raz korzystają ze strony, jak i regularnym gościom.

Ta zasada jest często opisywana z użyciem słowa „minimalizm”, lecz warto od razu zaznaczyć, że nie zawsze chodzi o całkowicie minimalistyczne podejście do projektowania. Maksymalnie uproszczony projekt nie sprawdzi się w każdym przypadku, a atrakcyjne dodatki wizualne mogą znacznie poprawić wrażenia z korzystania ze strony. Ósmy punkt heurystyk Nielsena odnosi się do unikania niepotrzebnych elementów, które zmniejszają widoczność najważniejszych fragmentów zawartości. Design strony powinien wspierać działania użytkownika, a nie na odwrót. Jeśli jednak będziemy w stanie połączyć to podejście ze skomplikowanym graficznie projektem, wciąż można liczyć na dobry poziom użyteczności.

To punkt, który w pewnym stopniu pokrywa się z wcześniejszymi informacjami o błędach, lecz w tym przypadku mowa przede wszystkim o obsłudze błędów, gdy te już się pojawią podczas korzystania ze strony. Użytkownik musi otrzymać przejrzysty komunikat, co poszło nie tak, a także łatwą możliwość powrotu do wcześniejszych czynności. Świetnym przykładem zastosowania tego punktu w projektowaniu witryn jest strona 404 z wyszukiwarką, która pozwala sprawnie wrócić do przeglądania ofert czy produktów.

Ostatni punkt w pewnym stopniu sprzeciwia się jednej z najpopularniejszych zasad designu UX, która mówi, że dobry projekt nie wymaga dodatkowego tłumaczenia. Nie zawsze jednak będzie to możliwe, zwłaszcza w przypadku bardziej skomplikowanych procesów. Tam, gdzie jest to potrzebne, należy zadbać o łatwy dostęp do dokumentacji i wsparcia dla użytkownika wraz z konkretnym opisem poszczególnych kroków.